De Hoge Raad heeft op 12 augustus 2016 beslist dat een ondernemer de huur van de woning als kosten in mindering mag brengen. Goed nieuws voor de hurende ondernemer! Helaas is dit goede nieuws van korte duur: de staatssecretaris bereidt een wetswijziging voor.
Voor dat ik daarop in ga, eerst de complexe werkruimteregeling in een notendop.
De werkruimteregeling
Hoofdregel is dat kosten die gemaakt worden voor een werkruimte in de eigen woning niet aftrekbaar zijn. Maar als de werkruimte naar maatschappelijke opvattingen een zelfstandig onderdeel van de woning is, kan aftrek wel mogelijk zijn.
Wanneer is er sprake van een zelfstandig onderdeel?
- Zelfstandigheidscriterium
De fiscale rechters hebben de vraag wanneer een werkruimte “voldoende” zelfstandig is al met grote regelmaat – telkens in een ander feitencomplex – beantwoord. Uit deze antwoorden volgt dat een werkruimte voor de werkruimteregeling zelfstandig is als deze aan een onbekende kan worden verhuurd. Hiervoor is – normaal gesproken – een aparte opgang en eigen sanitair noodzakelijk. Zijn deze er, dan moet worden beoordeeld of ook aan het inkomenscriterium wordt voldaan.
- Inkomenscriterium
Het inkomenscriterium houdt in dat een bepaald deel van de werktijd moet worden doorgebracht in de werkruimte. Als de ondernemer ook een andere werkruimte heeft, moet 70% van de tijd worden doorgebracht in de werkruimte in huis. Bij het ontbreken van een andere werkruimte 30%.
Ondernemers
Als de werkruimte voldoet aan zowel het zelfstandigheids- als het inkomenscriterium is sprake van een kwalificerende werkruimte. En als de kwalificerende werkruimte meer dan 90% van de eigen woning beslaat, dan vormt de werkruimte verplicht ondernemingsvermogen en bij minder dan 10% verplicht privévermogen.
Bij een oppervlaktepercentage daar tussenin bestaat een keuze tussen privé- en ondernemingsvermogen.
- Privévermogen
Als de eigen woning inclusief kwalificerende werkruimte privévermogen is, vormt de werkruimte box 3-vermogen. De rest van de eigen woning blijft box 1. Dit is een op zijn minst bijzondere situatie, zeker omdat een eventuele eigenwoninglening ook uit elkaar valt in een box 1- en box 3-deel. De overige kosten van de werkruimte, zoals energiekosten, behang- en schilderwerk en aanwezige inventaris kunnen worden afgetrokken van de winst uit onderneming. Daarnaast kan een aftrekpost van 4% van de WOZ-waarde (procentueel toegerekend) van de werkruimte worden opgevoerd.
- Ondernemingsvermogen
Als de woning inclusief werkruimte behoort tot het vermogen van de onderneming zijn alle kosten van de woning (inclusief financieringskosten) aftrekbaar. Een latere verkoopwinst behoort tot de winst van de onderneming en is belast met inkomstenbelasting.
Arrest Hoge Raad 12 augustus 2016
Tot voor kort nam de Belastingdienst het standpunt in dat de kosten van een huurwoning met daarin een kwalificerende werkruimte voor een ondernemer niet aftrekbaar waren. Op 12 augustus heeft de Hoge Raad echter bepaald dat dit wel degelijk kan. Hiervoor is het noodzakelijk dat de ondernemer het huurrecht activeert op de balans. Alsdan kunnen alle kosten van de huurwoning in mindering worden gebracht op de winst. Wel moet voor het privégebruik een forfaitaire correctie worden gemaakt.
Rechtsongelijkheid
Dit arrest geldt alleen voor ondernemers met een huurwoning. Deze rechtsongelijkheid wordt hoogstwaarschijnlijk met ingang van 1 januari 2017 opgeheven: vanaf die datum zijn de kosten van een huurwoning met daarin een kwalificerende werkruimte niet langer aftrekbaar. Het voordeel voor hurende ondernemers is dus van korte duur.
